Polacy chętnie by oszcządzali, ale...

W ocenie zdecydowanej większości badanych oszczędzanie jest przejawem rozsądku, zapobiegliwości, racjonalnego postępowania, a zarządzanie budżetem domowym bez oszczędności budzi lęki, obawę, a nawet przerażenie. Jednocześnie zdaniem 88% badanych oszczędzanie jest powodem do dumy, bo zapewnia poczucie bezpieczeństwa, umożliwia samorealizację i pozwala wprowadzać w życie plany. Jest także przejawem rozsądku, zapobiegliwości i racjonalnego postępowania.

Pomimo tych skojarzeń oszczędzanie nie jest mocną stroną polskiego społeczeństwa. Jakiekolwiek, nawet niewielkie oszczędności posiada 67% ankietowanych w wieku 18-55 lat, tylko dwóch na dziesięciu (18%) stara się to robić systematycznie. Lokowanie środków na koncie oszczędnościowym deklaruje tylko 13% ankietowych, a 7% z nich na . Niepokoi także niska wartość regularnych oszczędności. Co trzeci badany oszczędza miesięcznie kwotę nie większą niż 100 zł, a co czwarty od 100 do 200 zł.

Jedną z kluczowych przeszkód, która w odczuciu respondentów uniemożliwia regularne oszczędzanie, jest brak wiedzy jak to robić. Większość ankietowanych uważa, że nie ma kompetencji, możliwości ani determinacji, aby oszczędzać regularnie. Jedynie 38% Polaków uważa, że ma w tym zakresie wystarczającą wiedzę.

O zaniechaniach w zakresie regularnego oszczędzanie nie decyduje więc często poziom dochodów.

– Wyniki badań wskazują, że mimo wysokiej świadomości co do konieczności , tylko u części respondentów za deklaracjami idą czyny. U 42% pytanych na koniec miesiąca pozostają środki finansowe, jednak systematyczne oszczędzanie deklaruje tylko 18% z nich. W przypadku modyfikacji sposobu zarządzania budżetem osiem na dziesięć gospodarstw domowych mogłoby zacząć oszczędzać systematycznie nawet niewielkie kwoty lub oszczędzać więcej niż dotychczas – podkreśla dr Marcin Idzik, socjolog z TNS Polska.

Efektem badania przeprowadzonego przez TNS dla PKO Banku Polskiego jest wyróżnienie sześciu grup różniących się poziomem oszczędności i dochodów oraz subiektywnie pojmowanym poziomem kompetencji dotyczących oszczędzania:

• konsumujących – stanowiących jedną trzecią populacji, którzy wydają wszystko na bieżące wydatki i uważają, że nie są w stanie oszczędzać, bo mają za małe dochody i wiedzę;
• spontanicznych – których jest 19 proc. „Spontaniczni” mogliby, ale nie chcą oszczędzać. Nie dbają o to i w swoim przekonaniu nie mają wiedzy. Gdyby otrzymali interesującą ofertę w zakresie oszczędzania pewnie byliby skłonni z niej skorzystać;
• niezmotywowanych – stanowiących jedną piątą społeczeństwa. Znają się na oszczędzaniu, ale robią to bez przekonania i stąd ich oszczędności są niewielkie. Potrzebują określonego celu i dobrej oferty ze strony rynku finansowego;
• niezorientowanych – którzy nie mają wiedzy na temat oszczędzania i nie rozumieją informacji z instytucji finansowych. To grupa w której są głównie ludzie młodzi zaczynający karierę zawodową - 13 proc.
• systematycznych – którzy mogą i oszczędzają regularnie. Mają duże oszczędności. Jest ich tylko 12 proc.
• zaradnych i konsekwentnych – wisienka na torcie rynku konsumentów . Jest ich tylko 4 proc., ale mając duży potencjał finansowy i wiedzę, gromadzą najwięcej oszczędności.

Ci ankietowani, którzy oszczędzają są bardzo konserwatywni. Wykorzystują głównie podstawowe produkty bankowe takie jak konto osobiste, rachunek oszczędnościowy i lokatę. Zgodnie z wynikiem badań aż 67% oszczędności jest przechowywane na zwykłym koncie osobistym.

Ważnym wnioskiem płynącym z badań jest to, że Polaków stać na oszczędzanie. Dochody większości gospodarstw domowych przy pewnym wysiłku dają możliwość systematycznego oszczędzania.