Odwrócony kredyt hipoteczny będzie uregulowany ustawowo

Odwrócony kredyt hipoteczny będzie szczególnym rodzajem kredytu, pozwalającego bankom udostępniać środki finansowe, których spłata nastąpi dopiero po śmierci kredytobiorcy w zamian za ustanowione przez niego zabezpieczenie na nieruchomości, do której posiada on określone prawo (własności, współwłasności, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo użytkowania wieczystego gruntu).

Jak przewiduje , umowy odwróconego kredytu hipotecznego będą mogły zawierać banki, oddziały banków zagranicznych oraz instytucje kredytowe prowadzące działalność transgraniczną. Uprawnienia do zawierania umów będą miały zatem wyłącznie instytucje podlegające nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego lub organom nadzorczym w macierzystych państwach członkowskich UE, co zapewni wysoki poziom ochrony osobom korzystającym z tego rodzaju kredytu.

Kredyt będzie udzielany w walucie, w której kredytobiorca otrzymuje większość dochodów. Takie rozwiązanie pozwoli uniknąć ryzyka walutowego. Kredytobiorcy będą również zabezpieczeni poprzez wprowadzenie obowiązku informacyjnego poprzedzającego zawarcie umowy kredytu (obowiązek przekazania przez bank na co najmniej 7 dni przed zawarciem umowy formularza informacyjnego, szczegółowo opisującego oferowany kredyt), umożliwienie odstąpienia od jej zawarcia, zagwarantowanie prawa do przedterminowej, bezpłatnej spłaty kredytu oraz ograniczenie możliwości wypowiedzenia umowy kredytu przez bank do ściśle określonych sytuacji. Ma to szczególne znaczenie w kontekście postrzegania przez Polaków nieruchomości jako efektu życiowego dorobku oraz umożliwienia spadkobiercom – poprzez spłatę zaciągniętego kredytu – zachowania prawa do nieruchomości.

Przed zawarciem umowy bank dokona oceny stanu i historii zobowiązań kredytobiorcy, oceni także stan prawny nieruchomości. Podstawą do ustalenia kwoty odwróconego kredytu hipotecznego będzie rynkowa wartość nieruchomości. Przed zawarciem umowy rzeczoznawca majątkowy oceni nieruchomość. Ustawa nie będzie przesądzać o tym, która ze stron będzie płacić za wycenę.

Bank, zawierając umowę odwróconego kredytu hipotecznego, zobowiąże się do wypłaty ustalonej w umowie kwoty, która będzie dokonywana przez okres określony w umowie, co oznacza, że pieniądze nie muszą być wypłacane dożywotnio – mogą być wypłacane w ratach lub jednorazowo. Te kwestie będą uzgadniane między stronami. Kredytobiorca, do chwili swojej śmierci, pozostanie właścicielem/wieczystym użytkownikiem nieruchomości lub posiadaczem spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu i będzie zamieszkiwać w nim do dnia swojej śmierci.

Umowa będzie musiała być zawarta na piśmie. Powinny w niej znajdować się informacje dotyczące np. rodzaju kredytu, jego całkowitej wysokości, wartości nieruchomości, wskazanie strony, która będzie płacić za wycenę nieruchomości, oprocentowania kredytu, terminów oraz wysokości ustalonych kwot do wypłaty (jednorazowo czy w ratach). Ponadto w umowie będą musiały zostać określone obowiązki kredytobiorcy związane z nieruchomością (ubezpieczenie lokalu, należyta dbałość o nieruchomość, terminowe uiszczanie podatków czy opłat za czynsz). W umowie winny znajdować się także informacje dotyczące np.: prawa do przedterminowej spłaty kredytu i procedury tej spłaty, prawa do odstąpienia od umowy, sposobu i terminu wypowiedzenia umowy zarówno przez kredytobiorcę, jak i przez bank. Określono szczegółowe warunki odstąpienia od umowy zarówno przez kredytobiorcę, jak i instytucję kredytującą. Kredytobiorca będzie mógł odstąpić od umowy z bankiem – w ciągu 30 dni od dnia zawarcia umowy. Kredytobiorcy będą mogli spłacić odwrócony kredyt hipoteczny w całości lub w części (chodzi o spłatę wypłaconych kwot kredytu wraz z oprocentowaniem, prowizjami i innymi opłatami), a bank nie będzie mógł zastrzec prowizji z tytułu przedterminowej spłaty.

W określono konsekwencje, jakie będzie ponosił kredytobiorca w przypadku niewywiązania się z obowiązków dotyczących utrzymania nieruchomości. Wówczas bank będzie mógł wyznaczyć termin (nie krótszy niż 60 dni) na usunięcie niedociągnięć. Długość terminu będzie uzależniona od rodzaju obowiązku, jaki nie został zrealizowany.

Zgodnie z przepisami, spadkobiercy będą mogli spłacić kredyt i zachować prawa do nieruchomości. Jeżeli się na to nie zdecydują, będą mieli obowiązek przeniesienia prawa do nieruchomości na bank. Jednak nawet po przeniesieniu prawa do nieruchomości na bank, spadkobiercom będzie przekazywana kwota stanowiąca różnicę pomiędzy wartością roszczenia banku, a wartością nieruchomości (w przypadku, gdy ta różnica jest dodatnia).

Bank będzie miał obowiązek powiadomić potencjalnych spadkobierców przez zamieszczenie ogłoszenia w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim i na swoich stronach internetowych o takiej możliwości. W ogłoszeniu mają się znaleźć dane kredytobiorcy wraz z informacją o zawarciu przez niego umowy odwróconego kredytu hipotecznego i możliwością spłaty zaciągniętego zobowiązania.