Ochrona konsumentów na nowo

Jednym z celów projektu ustawy antymonopolowej jest dostosowanie polskich regulacji do wymogów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego w sprawie współpracy między organami krajowymi odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów prawa w zakresie ochrony konsumentów. Przewiduje ono między innymi utworzenie europejskiej sieci instytucji publicznych zajmujących się ochroną konsumentów. Jej celem jest współpraca w zakresie zwalczania naruszeń interesów słabszych uczestników rynku o charakterze transgranicznym – a zatem wykraczających zasięgiem poza obszar jednego państwa. Polskę w ramach sieci reprezentować będzie prezes UOKiK.

Usprawnieniu działań podejmowanych przez UOKiK w celu ochrony konkurencji i ochrony konsumentów ma służyć likwidacja instytucji postępowań prowadzonych na wniosek. Obecnie Urząd jest związany wnioskiem przedsiębiorcy bądź innego podmiotu go składającego. Nie może, zatem rozszerzyć postępowania o inne praktyki antykonkurencyjne albo naruszające zbiorowe interesy konsumentów. Większość postępowań antymonopolowych w UOKiK jest prowadzonych na wniosek. Znaczna część kończy się niestwierdzeniem naruszenia prawa. Projekt ustawy rezygnując z instytucji wniosku przewiduje, że przedsiębiorca może złożyć do prezesa Urzędu zawiadomienie w sprawie stosowania zakazanych praktyk. Takie zawiadomienie, choć ma charakter niewiążący dla Urzędu, może być impulsem do wszczęcia postępowania.

Projekt zakłada ponadto podniesienie progów obrotów, powyżej których uczestnicy koncentracji – na przykład fuzji bądź przejęcia – są zobowiązani uzyskać zgodę UOKiK. W obecnym stanie prawnym transakcja podlega zgłoszeniu do urzędu antymonopolowego, jeżeli biorą w niej udział przedsiębiorcy, których łączny obrót światowy w poprzedzającym roku przekroczył równowartość 50 mln euro. W opinii UOKiK kontrolowane powinny być jedynie największe koncentracje, tylko one bowiem wywierają znaczący wpływ na rynek. Po nowelizacji obowiązek będzie dotyczył transakcji z udziałem przedsiębiorców, których łączny obrót w roku poprzedzającym przekroczył 1 mld euro na świecie lub 50 mln euro w Polsce.

Ustawa umożliwia UOKiK nakładanie kar pieniężnych na przedsiębiorców stosujących praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów. Nowelizacja daje UOKiK możliwość nakładania za działania naruszające zbiorowe interesy konsumentów identycznych sankcji finansowych jak w przypadku praktyk ograniczających konkurencję – wynoszących maksymalnie do 10 proc. ubiegłorocznego przychodu przedsiębiorcy. Zmiana ta przyczyni się do jeszcze skuteczniejszego zwalczania najbardziej rozpowszechnionych i dotkliwych przypadków naruszania ekonomicznych interesów słabszych uczestników rynku.