Nagroda Nobla z ekonomii 2014: Jean Tirole

„Jean Tirole jest jednym z najbardziej wpływowych naszych czasów. Miał ważny wkład w badania teoretyczne w wielu dziedzinach, ale przede wszystkim wyjaśnił, jak rozumieć i regulować branże o kilku potężnych firmach", czytamy w oświadczeniu Komitetu Noblowskiego.

„Wiele branż jest zdominowanych przez niewielką liczbę dużych firm lub monopol. Jeśli te rynki pozostają nieuregulowane, wytwarzają społecznie niepożądane skutki - ceny wyższe niż te motywowane kosztami lub przetrwanie nieproduktywnych firm, które blokują wejście firm nowych i bardziej wydajnych", napisano w oświadczeniu.

„Od połowy lat 80-tych Jean Tirole daje impuls badaniom nad takimi niedoskonałościami rynku. Jego analiza firm o silnej pozycji rynkowej dostarcza jednolitej teorii uwzględniającej takie zagadnienia polityki centralnej: w jaki sposób polityki rząd powinien radzić sobie z fuzjami lub kartelami i jak powinien regulować monopole?" wyjaśniają noblowscy eksperci.

„Przed Tirolem naukowcy i politycy szukali ogólnych prawideł dla wszystkich branż. Opowiadali się za prostymi zasadami, takimi jak ograniczenie cen dla monopolistów, zakazanie współpracy między konkurentami i umożliwienie kooperacji firmom o różnych pozycjach w łańcuchu wartości. Tirole teoretycznie pokazał, że takie przepisy mogą dobrze funkcjonować w określonych warunkach, ale robią więcej szkody niż pożytku w innych. Ograniczenia cenowe mogą stanowić silną motywację dla dominujących firm do redukcji kosztów - co jest dobre dla społeczeństwa - ale mogą również zezwolić na nadmierne zyski - co jest złe dla społeczeństwa. Współpraca w zakresie ustalania cen w ramach rynku jest zazwyczaj szkodliwa, ale w zakresie patentów może być korzystna dla każdego. Fuzje firmy z jej dostawcą mogą wspierać innowacje, ale mogą również zaburzać konkurencję", wskazuje Komitet.

Oto konkluzje zawarte w oświadczeniu: „Najlepsza polityka regulacji i konkurencji powinna być dokładnie dostosowana do specyficznych warunków każdej branży. W serii artykułów i książek Jean Tirole przedstawił ogólne ramy dla projektowania takich polityk i zastosował je do wielu branż, od telekomunikacji po bankowość. W oparciu o te nowe spostrzeżenia rządy mogą lepiej zachęcać potężne firmy do stawania się bardziej wydajnymi i jednocześnie zapobiegać szkodom wyrządzanym konkurentom i klientom".