21-12-2024
zmień rozmiar tekstu
A+ A-
Osoby starsze padają ofiarą wszelkiego rodzaju oszustw finansowych, od prób phishingu za pośrednictwem poczty e-mail, czy poprzez rozmowy telefoniczne z nieuczciwymi ludźmi. Jak się okazuje, zmiany związane z wiekiem mogą wpływać na sposób, w jaki radzimy sobie z kwestiami finansowymi.
Nowe badania pokazują, że starzenie się może oddziaływać na nasze umiejętności i jak możemy zachować bystrość umysłu w miarę upływu czasu.
Skoncentrowano się na zdrowych poznawczo ludziach w wieku 50 - 74 lata, wykorzystując skany MRI do pomiaru struktury mózgu i łączności funkcjonalnej; uczestnicy testów wykonywali również proste zadania finansowe, takie jak bilansowanie wydatków lub wydawanie drobnych.
Zadania finansowe opierają się na wielu domenach poznawczych, w tym pamięci, funkcjach wykonawczych i zdolnościach liczenia; może powodować pewne osłabienie we wszystkich tych obszarach.
Działania matematyczne angażują dwa różne obszary mózgu. Jednym z nich jest dolny zakręt czołowy, który zajmuje się dostępem do informacji matematycznych zawartych w pamięci.
- Jeśli zapytam: „Ile to jest 3 plus 3?", wiesz, że to sześć; nie musisz liczyć 3 plus 3 - wyjaśnia prof. Ian McDonough z Binghamton University. - Zapamiętałeś/aś to, ponieważ uczyłeś się na pamięć i przez lata było to w tobie zakorzenione - dodaje. Jeśli nie masz łatwo zapamiętanej odpowiedzi i musisz wykonać obliczenia, wtedy włącza się środkowy zakręt czołowy. Wykorzystuje on więcej mocy mózgu niż pamięci i zwiększa prawdopodobieństwo błędu.
- Kiedy ludzie wykonują obliczenia, jest większe prawdopodobieństwo, że zrobią to źle. Jeśli zapamiętałeś/aś odpowiedź, zapamiętałeś/aś poprawną odpowiedź. Jesteś szybszy/a, wydajniejszy/a i dokładniejszy/a, gdy masz te werbalne reprezentacje - wskazuje prof. McDonough.
Kora przedczołowa mózgu kurczy się w ramach standardowego starzenia się; w przypadku choroby Alzheimera jej obszar kurczy się jeszcze szybciej. W rezultacie ludzie mogą zacząć popełniać więcej błędów w zadaniach finansowych, ponieważ ich mózgi nie polegają już na zapamiętanych odpowiedziach i zamiast tego angażują inne regiony, aby zrekompensować niedobory. - Są to potencjalne markery, które mogą wskazywać na zwiększoną podatność ludzi na oszustwa. Jeśli zrozumiemy, jak zmienia się mózg, może to pomóc w opracowaniu interwencji ukierunkowanych na te obszary mózgu - zauważa prof. McDonough.
Zachować niezależność
Ostatecznie, skuteczne zarządzanie finansami może polegać bardziej na przetwarzaniu języka niż na samym kalkulowaniu. Osoby z lepszymi umiejętnościami językowymi częściej osiągały sukcesy w zadaniach finansowych, prawdopodobnie z powodu lepszej łączności między różnymi częściami mózgu.
Badania pokazują, że wyższy dochód gospodarstwa domowego i wiedza finansowa - obydwa wskaźniki statusu społeczno-ekonomicznego - były dwoma głównymi czynnikami chroniącymi przed związanym z wiekiem osłabieniem zdolności zarządzania kwestiami finansowymi. Poleganie na pamięci wymaga, aby wspomnienia były rozwijane w pierwszej kolejności, a to jest bardziej prawdopodobne w środowisku, w którym promowana jest edukacja finansowa.
Edukacja finansowa może pomóc ludziom zachować zdolności do podejmowania decyzji w kwestiach finansowych. Utrzymywanie werbalnych automatycznych reprezentacji matematyki - czyli zasadniczo ćwiczenie umiejętności matematycznych, których nauczyłeś/aś się w szkole - może być pomocne we wspieraniu dobrego zarządzania finansami przez całe życie.
Warto zwracać uwagę na pogorszenie , które może sprawić, że osoby starsze będą bardziej podatne na oszustwa finansowe i nadużycia. Narzędzia finansowe, technologie i zabezpieczenia prawne, takie jak pełnomocnictwa do automatycznych systemów płatności, mogą chronić osoby starsze, jednocześnie zachowując ich autonomię w podejmowaniu decyzji.
Na podstawie: