Boimy się biedy. Oszczędzamy nawet na żywności i ubraniach

Stopień zadowolenia z warunków materialnych jest silnie zróżnicowany społecznie. Najlepiej oceniają je ludzie młodzi (od 18 do 34 roku życia) i wykształceni, a także – co oczywiste – osoby o najwyższych dochodach per capita.

Ponadto zadowolenie z własnej sytuacji materialnej relatywnie częściej od innych deklarują przedstawiciele kadry kierowniczej i specjaliści z wyższym wykształceniem, pracownicy administracyjno-biurowi, pracownicy usług oraz uczniowie i studenci. Im niższe dochody na osobę w rodzinie i niższy poziom wykształcenia badanych, tym gorsze subiektywne oceny własnych warunków materialnych. Negatywnie oceniają je przede wszystkim renciści, bezrobotni i robotnicy niewykwalifikowani.

Lepiej nie będzie

Obecnie większość badanych (62%) uważa, że w ciągu najbliższego roku warunki materialne ich rodzin pozostaną bez zmian. Co ósmy respondent (12%) oczekuje poprawy, natomiast co czwarty (26%) spodziewa się pogorszenia w tym względzie.

Niemal we wszystkich grupach społeczno-demograficznych najbardziej powszechna jest opinia, że najbliższy rok nie przyniesie zmian w kondycji materialnej rodzin. Szczególnie często sądzą tak pracownicy usług. Natomiast osoby źle oceniające swoje warunki materialne w większości spodziewają się w najbliższych dwunastu miesiącach pogorszenia własnej sytuacji. Takie obawy częściej od innych wyrażają też respondenci najstarsi, zwłaszcza emeryci, i niewykształceni. Poprawy swoich warunków materialnych najczęściej oczekują natomiast osoby od 18 do 24 roku życia, pracownicy administracyjno-biurowi i bezrobotni.

Średnio. Lęk przed biedą w tle

Badani charakteryzując sposób gospodarowania pieniędzmi w swoich gospodarstwach domowych oraz możliwości zaspokajania potrzeb w tym zakresie najczęściej (51%) twierdzą, że żyją na średnim poziomie. Oznacza to, że pieniędzy starcza im na codzienne wydatki, ale muszą oszczędzać na poważniejsze zakupy. Jedna trzecia respondentów (33%) określa życie swojej rodziny jako skromne – muszą na co dzień bardzo oszczędnie gospodarować pieniędzmi, natomiast trzech na stu (3%) przyznaje, że oni i ich rodziny żyją bardzo biednie i nie starcza im nawet na zaspokojenie podstawowych potrzeb. Jedynie co ósmy ankietowany (13%) nie martwi się o zaspokojenie potrzeb oceniając, że jemu i jego rodzinie starcza na wiele bez specjalnego oszczędzania, w tym tylko jeden na stu (1%) twierdzi, że może sobie pozwolić na pewien luksus. Blisko trzykrotnie więcej zatem jest osób żyjących na niskim poziomie, tzn. skromnie lub bardzo biednie (36%), aniżeli tych, które żyją w dostatku (13%).

Wysoki jest w Polsce poziom poczucia zagrożenia biedą – obecnie doświadcza go ponad dwie piąte badanych (42%), w tym blisko jedna trzecia (32%) przewiduje, że przetrwa biedę, a co dziesiąty (10%) twierdzi, że nie wie, jak sobie poradzi. Ponad połowa ankietowanych (57%) jest wprawdzie wolna od lęku przed biedą, jednak przeważnie (39%) obawia się, że w ciągu najbliższego roku sytuacja materialna ich rodzin może się pogorszyć. Jedynie 18% respondentów jest spokojnych, że ich gospodarstwa domowe finansowo dadzą sobie radę, i bez strachu myśli o przyszłości.

Oszczędzamy. Nawet na podstawowych potrzebach

W ciągu roku poprzedzającego badanie blisko połowa polskich rodzin (45%) nie mogła sobie pozwolić na wydatki związane z wypoczynkiem – urlopem lub wakacjami dzieci, niewiele mniej (42%) miało problemy ze znalezieniem funduszy na zakup sprzętu i rzeczy do wyposażenia domu. Na trzecim i czwartym miejscu znalazły się wydatki związane z życiem kulturalnym, takie jak: zakup książek, czasopism, biletów do teatru czy na koncert, a także z leczeniem. Ponad jedna czwarta rodzin zadeklarowała, iż w ciągu ostatniego roku zabrakło im pieniędzy na tego typu potrzeby (odpowiednio: 28% i 27%). Na naukę i kształcenie nie starczało pieniędzy co ósmemu gospodarstwu domowemu (12%). Nieznacznie więcej rodzin (14%) miało problemy z zakupem środków czystości i wydatkami na higienę osobistą. Zdobycie żywności oraz pokrycie świadczeń mieszkaniowych, takich jak stałe opłaty, czynsz czy koszty wynajmu, stanowiło kłopot dla blisko jednej piątej respondentów (po 19%). Niemal jedna czwarta rodzin (23%) doświadczyła również braku pieniędzy na zakup ubrania i butów.